Trăn trở nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở vùng sâu, vùng xa

Điện Biên TV - Thực hiện chính sách giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cơ sở vật chất của các trường học trên địa bàn huyện Mường Nhé đang dần được cải tạo và nâng cấp. Tuy nhiên, do giao thông cách trở, dân cư phân bố rải rác xa trung tâm, và đời sống của đồng bào vùng cao còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục và đào tạo. Đây là nguyên nhân khiến cho việc thực hiện chủ trương đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở các trường học trên địa bàn còn gặp khó khăn.

Theo Phòng GD&ĐT huyện Mường Nhé, hiện nay toàn huyện có 30 trường học do Phòng quản lý. Trong khoảng 10 năm trở lại đây, chương trình kiên cố hóa trường lớp học giai đoạn 1, 2, cùng các nguồn vốn chính sách của Nhà nước đầu tư cho phát triển GD&ĐT vùng sâu, vùng xa, đã tạo điều kiện nâng cấp cơ sở vật chất của nhiều trường học trên địa bàn. Hiện nay toàn ngành xây dựng được trên 250 phòng học kiên cố, 150 phòng bán kiên cố, gần 690 phòng công vụ và phòng nội trú cho học sinh. Đặc biệt, hiện nay 30 trường trực thuộc Phòng GD&ĐT huyện Mường Nhé quản lý đều được trang bị máy tính kết nối Internet, giúp giáo viên và học sinh thuận tiện hơn trong việc trao đổi, cập nhật thông tin mới phục vụ công tác dạy và học. Gần đây, việc đầu tư cải tạo trường, lớp, xây dựng mô hình trường PTDTBT, không chỉ làm thay đổi điều kiện cơ sở vật chất của các trường học, mà còn giúp cho học sinh là con em đồng bào dân tộc trên địa bàn gắn bó hơn với trường, với lớp.

Tuy đã và đang từng bước cải thiện điều kiện và nâng cao chất lượng giáo dục, nhưng với đặc thù của huyện vùng sâu, vùng xa, địa bàn rộng, dân cư phân bố tương đối phức tạp, việc xây dựng trường, lớp học ở nhiều nơi, nhất là ở các địa bàn xa trung tâm còn khó khăn.

Còn nhiều học sinh của Mường Nhé phải học tập trong điều kiện hết sức khó khăn.

Chúng tôi đến hai điểm bản xa nhất của Trường Tiểu học Chung Chải, xã Chung Chải là điểm trường Pá Lùng và Xà Quế cách trường trung tâm cả chục cây số. Học sinh ở đây là con em đồng bào dân tộc Mông, trong đó có nhiều gia đình mới di cư từ các địa phương khác đến. Tập quán du canh, du cư là nguyên nhân khiến cho việc học tập của các em bé dân tộc Mông ở đây thường xuyên bị gián đoạn. Để các em học sinh không bỏ dở việc học tập, một điểm trường đã được lập ngay tại đây. Những phòng học tranh tre, nứa lá được dựng lên và ngăn thành hai, ba ngăn, một ngăn là phòng ở của thấy giáo, còn các ngăn khác là phòng học.

Trong điều kiện cơ sở vật chất thiếu thốn, giao thông cách trở, giáo viên được phân công tới các điểm trường này vẫn kiên trì bám trụ. Bên cạnh việc phối hợp với chính quyền địa phương trong việc vận động người dân ổn canh, ổn cư, cán bộ, giáo viên Trường Tiểu học Chung Chải vẫn hàng ngày đến từng hộ gia đình vận động các bậc phụ huynh cho con em tới trường. Khó khăn nhất là vận động trẻ trong độ tuổi mầm non tới lớp. Bởi ở đây trường lớp còn tạm bợ, chưa thực hiện được chương trình bán trú cho học sinh, nên phụ huynh không yên tâm khi đưa trẻ tới trường, nhất là vào mùa làm nương.

Cuối tháng tư, đầu tháng năm là thời điểm đồng bào Mông ở Pá Lùng bước vào mùa gieo hạt. Sự bận rộn của cha mẹ học sinh và cái nắng gió Lào gay gắt khiến cho việc vận động học sinh tới lớp của các thầy cô giáo ở điểm bản này trở nên khó khăn hơn. Cô giáo Hà Thị Huệ, Trường Mầm non Chung Chải phải đi bộ đến từng nhóm hộ đón học sinh. Cô Huệ chia sẻ: Không phải bậc phụ huynh nào cũng hiểu được việc phải cho con em tới trường. Nhiều gia đình khi chúng tôi đến vận động, phụ huynh nói cho con đi học rồi tới khi tan lớp về nhà không có người trông, cho con đi nương thì vẫn để mắt được tới chúng. Có những trường hợp khó vận động, chúng tôi phải cậy nhờ tới trưởng bản, chính quyền địa phương để đưa được các em tới lớp.

Để duy trì sĩ số học sinh, các thầy, cô giáo nơi đây phải đến tận nhà vận động phụ huynh và đón các em tới lớp.

Để đưa được học sinh tới lớp, các thầy cô giáo bám trụ tại những điểm trường vùng cao thường xuyên phải cất công đến từng nhà đón học sinh đi học. Phải quay quắt với sự sinh tồn và bởi nhận thức hạn chế, cha mẹ học sinh không mấy ai quan tâm đến việc học của con em mình. Bởi vậy cũng có buổi học sinh theo cha mẹ đi nương, các thầy giáo không đón được học sinh, lớp học đành vắng vẻ.

Theo thông tin từ Phòng GD&ĐT huyện Mường Nhé, hiện ngành vẫn còn gần 240 phòng học tạm tranh tre nứa lá. Phần lớn phòng học tạm ở các điểm trường biệt lập cách xa trung tâm. Nhiều điểm trường xa trung tâm thiếu thốn về cơ sở vật chất, trong khi điểm trường trung tâm lại chưa đủ phòng lớp học và các điều kiện khác, để đón học sinh ở xa về học bán trú. Đây chính là khó khăn để thực hiện chủ trương nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở các trường vùng sâu, vùng xa.

Phát triển giáo dục toàn diện ở huyện vùng sâu, vùng xa như Mường Nhé vẫn còn nhiều vấn đề trăn trở. Tuy toàn huyện không còn điểm dân cư xa xôi nào không có trường, lớp học cho trẻ nhỏ, nhưng điều kiện dạy và học ở từng bậc học, từng địa bàn lại không đồng đều. Tỷ lệ phòng học tạm còn cao chiếm tới gần 40% số phòng học toàn ngành. Vẫn còn 19 trường thực hiện nội trú dân nuôi, học sinh phải ăn ở, sinh hoạt trong điều kiện khó khăn và 55 lớp học ghép ở 11 trường. Trong điều kiện khó khăn về nhiều mặt, việc xây dựng mô hình trường phổ thông dân tộc bán trú đang là niềm hy vọng sẽ mang lại điều kiện học tập tốt hơn cho con em đồng bào dân tộc, và cũng là một trong những giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây vẫn là thời gian và kinh phí!
    
 

Minh Giang – Huy Long