Văn hóa đọc trong kỷ nguyên số

ĐBP - Mạng xã hội, video ngắn, trò chơi điện tử... ngày càng chiếm lĩnh không gian giải trí khiến việc đọc sách trở thành lựa chọn ít phổ biến hơn. Tuy nhiên, thay vì đứng ngoài cuộc, các cấp, ngành, các cơ sở giáo dục đã và đang triển khai nhiều chương trình, mô hình phát triển văn hóa đọc, khơi gợi hứng thú, từng bước hình thành thói quen đọc sách trong cộng đồng.

Ngày hội đọc sách với chủ đề "Trao tri thức - Gửi yêu thương" do Thư viện tỉnh tổ chức ngày 16/8 mới đây đã biến không gian Thư viện tỉnh thành điểm hẹn rộn ràng của thiếu nhi, học sinh, phụ huynh và bạn đọc nhiều lứa tuổi. Tại đây, hàng loạt hoạt động phong phú như: Tìm hiểu lịch sử, chia sẻ kỹ năng sống, vẽ tranh theo sách… đã mang lại bầu không khí sôi nổi, nơi mọi người vừa học vừa chơi, vừa đọc vừa khám phá.

Các em nhỏ tham gia hoạt động vẽ tranh theo sách và tô tranh tại Ngày hội đọc sách với chủ đề "Trao tri thức - Gửi yêu thương".

Em Hoàng Lê Phương Thảo, học sinh Trường Tiểu học Hà Nội - Điện Biên Phủ chia sẻ: “Con rất thích phần thi tìm hiểu lịch sử, vì con được biết thêm nhiều câu chuyện về các anh hùng dân tộc. Con cũng hào hứng khi tham gia vẽ tranh theo sách, ở đó con có thể thỏa sức tưởng tượng và kể lại những điều mình đọc được bằng màu sắc. Con mong rằng sẽ có thêm nhiều ngày hội như thế này để chúng con có dịp đọc và chơi cùng bạn bè...”

Học sinh hào hứng với nhiều hoạt động ý nghĩa, phụ huynh cũng phấn khởi khi các con có cơ hội rời xa màn hình điện thoại, máy tính, ti vi để hòa mình vào không gian sách. Chị Lê Thanh Thúy, phường Điện Biên Phủ bày tỏ: “Tôi thấy các con tham gia rất nhiệt tình, từ trả lời câu hỏi, vẽ tranh cho đến nghe giảng về kỹ năng sống. Những hoạt động này giúp các con vừa học vừa chơi, lại bồi dưỡng thêm thói quen đọc sách. Đây là điều mà các bậc cha mẹ rất mong muốn, bởi trong bối cảnh công nghệ, mạng xã hội phát triển mạnh mẽ như hiện nay, việc giữ con gần gũi với sách không hề dễ dàng”.

Để văn hóa đọc lan tỏa mạnh mẽ hơn trong đời sống giới trẻ, nhất là học sinh, sinh viên, thời gian qua, nhiều cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh đã triển khai những hoạt động phong phú, sáng tạo gắn với xây dựng, khai thác hiệu quả thư viện trường học. Qua từng trang sách, các em được mở rộng vốn hiểu biết, bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp, ứng xử, đồng thời nuôi dưỡng những giá trị nhân văn, góp phần hoàn thiện nhân cách.

Học sinh Trường Tiểu học Him Lam tham gia Ngày hội đọc sách.

Tại Trường Tiểu học Him Lam, phường Điện Biên Phủ, bên cạnh việc bố trí cho học sinh đọc sách sau giờ ra chơi hay cuối mỗi buổi học, để thu hút, khuyến khích học sinh đam mê, hiểu được giá trị của việc đọc sách, nhà trường thường xuyên tổ chức ngày hội đọc sách để hưởng ứng Ngày sách Việt Nam, Tuần lễ học tập suốt đời.

Cô Nguyễn Thị Bích, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Him Lam chia sẻ: Ngày hội đọc sách là hoạt động ý nghĩa, vừa tuyên truyền, giáo dục các em về tầm quan trọng của việc đọc, vừa bồi đắp ý thức trân trọng, gìn giữ và bảo vệ sách. Thông qua đó, nhà trường mong muốn đưa văn hóa đọc trở thành thói quen thường xuyên, rèn luyện cho các em kỹ năng lựa chọn những đầu sách, báo có nội dung lành mạnh, tính giáo dục cao, phù hợp với lứa tuổi. Đây cũng là dịp tạo điều kiện để học sinh được tiếp cận kho tri thức phong phú, hình thành thói quen đọc, trau dồi kiến thức và thay đổi cách học tập theo hướng tích cực hơn.

Thư viện tỉnh - Trung đoàn 741 ký kết chương trình phối hợp về nâng cao hiệu quả hoạt động trong lĩnh vực thư viện và đẩy mạnh phát triển văn hóa đọc trong lực lượng vũ trang, giai đoạn 2025 - 2030.

Xác định văn hóa đọc đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao dân trí, phát triển tư duy sáng tạo và xây dựng xã hội học tập, nhất là trong quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, năm 2021, UBND tỉnh đã ban hành Đề án “Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh.

Sau 4 năm triển khai, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đề án đã đạt nhiều kết quả nổi bật: Tỷ lệ học sinh, sinh viên được tiếp cận, sử dụng thông tin, tri thức tại các thư viện trường học đạt 90% (vượt mục tiêu 85%); 20% người dân nông thôn và 15% người dân vùng khó khăn được tiếp cận tri thức tại thư viện công cộng, trung tâm học tập cộng đồng, điểm bưu điện - văn hóa xã, tủ sách pháp luật; 100% cơ sở giáo dục có thư viện với vốn tài liệu phù hợp, trong đó 60% thư viện phổ thông đạt chuẩn.

Một điểm sáng là sự đầu tư cho Thư viện tỉnh. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và triển khai các phần mềm quản lý thư viện điện tử, thư viện số (Mylib 2020, Dilib 2025) đã đa dạng hóa phương thức tiếp cận tài nguyên thông tin. Bên cạnh sách in truyền thống, bạn đọc có thể dễ dàng tiếp cận tài liệu điện tử, tài liệu số hóa. Đến nay, Thư viện tỉnh đã xây dựng kho tài nguyên số với trên 300.000 trang tài liệu quý hiếm, tài liệu địa phương. Cùng với đó, hệ thống tủ sách cộng đồng, điểm bưu điện - văn hóa xã, tủ sách pháp luật tiếp tục được duy trì, đưa tri thức đến gần hơn với người dân, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Nậm Nhừ tiếp nhận 800 đầu sách, truyện từ nguồn xã hội hóa.

Ông Mai Thế Mạnh, Giám đốc Thư viện tỉnh cho biết: Giai đoạn 2021 - 2025, nhiều mô hình sáng tạo phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đã được triển khai như: Thư viện lưu động “Thắp sáng vùng cao”, “Hạt giống tâm hồn”, chương trình giới thiệu sách, báo về biển đảo đến với nhân dân vùng cao, biên giới… Những hoạt động này đã góp phần nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của việc đọc, lan tỏa tinh thần học tập suốt đời.

Bên cạnh các hoạt động của các cấp, các ngành, phong trào quyên góp, ủng hộ sách cũng được phát động và hưởng ứng rộng rãi. Từ năm 2021 đến nay, Thư viện tỉnh đã vận động trên 12.960 bản sách, trao tặng cho các tủ sách đồn biên phòng, thư viện trường học, thư viện trại giam… Ngành Giáo dục cũng kêu gọi xã hội hóa nhiều đầu sách, truyện, báo... cho các thư viện trường học. Qua đó, nguồn sách được làm giàu và đa dạng hơn, giúp mang lại giá trị không chỉ ở tinh thần, mà còn khuyến khích thói quen đọc, bồi đắp kiến thức, kỹ năng sống, góp phần xây dựng xã hội học tập từ cơ sở.

Quang Long