Ngành Tòa án nhân dân tỉnh phát huy vai trò bảo vệ công lý

Đồng chí: Phan Văn Khanh

Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng bộ Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Điện Biên

ĐBP - Trong dòng chảy lịch sử 80 năm hình thành và phát triển của ngành Tòa án nhân dân (TAND) Việt Nam (13/9/1945 - 13/9/2025), TAND tỉnh Điện Biên đã và đang viết nên một chặng đường đầy tự hào. Trải qua 62 năm dựng xây và trưởng thành kể từ khi thành lập (năm 1963), từ những khó khăn buổi đầu, ngành Tòa án tỉnh đã không ngừng nỗ lực, vượt qua thử thách, từng bước đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng xét xử, góp phần giữ vững kỷ cương phép nước, bảo vệ công lý và sự bình yên của nhân dân.

TAND tỉnh Lai Châu (cũ) - tiền thân của TAND tỉnh Điện Biên ngày nay, được thành lập vào tháng 2/1963. Trong giai đoạn đầu, đơn vị chịu sự song trùng lãnh đạo: Về tổ chức do Tỉnh ủy chỉ đạo trực tiếp, về nghiệp vụ chuyên môn do Tòa án khu tự trị Tây Bắc hướng dẫn. Bộ máy ban đầu nhỏ bé, cơ sở vật chất thiếu thốn, biên chế cán bộ chỉ vài người, trình độ chuyên môn còn nhiều hạn chế. Thẩm phán vừa làm công tác quản lý, vừa tham gia xét xử. Nhưng vượt lên gian khó, tập thể cán bộ, công chức Tòa án đã kiên trì, từng bước khẳng định vai trò của cơ quan xét xử ở một tỉnh miền núi, biên giới còn nhiều thách thức.

Đại diện lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao tặng Cờ thi đua xuất sắc cho tập thể Tòa án nhân dân tỉnh Điện Biên và Tòa án nhân dân huyện Tuần Giáo cũ (nay là Tòa án nhân dân khu vực 3 Điện Biên). Ảnh: C.T.V

62 năm qua, từ một cơ quan non trẻ, thiếu thốn đủ bề, đến nay TAND tỉnh đã trở thành một trong những đơn vị vững mạnh, đội ngũ cán bộ, công chức ngày càng trưởng thành về chuyên môn, chính trị, đạo đức nghề nghiệp. Trước thời kỳ đổi mới, TAND tỉnh đã xét xử nhiều vụ án lớn, điển hình như: Vụ Bạc Cầm Oan; vụ Lò Văn Ấng ở Noong Hẹt (huyện Điện Biên cũ) và vụ Lò Văn Hén cùng đồng bọn, đều liên quan tội phản cách mạng, âm mưu lật đổ chính quyền. Các phiên tòa nghiêm minh đã góp phần ngăn chặn hoạt động gián điệp, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, củng cố niềm tin nhân dân, giữ vững chính quyền cách mạng.

Bước sang thời kỳ đổi mới, TAND hai cấp tỉnh tiếp tục khẳng định vai trò của mình trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Nhiều vụ án tham nhũng, cố ý làm trái, tội phạm ma túy có tổ chức, các vụ án giết người, cướp tài sản nghiêm trọng được đưa ra xét xử kịp thời, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, được nhân dân đồng tình ủng hộ. Những phiên tòa lưu động không chỉ mang tính răn đe, giáo dục mà còn là kênh truyền thông pháp luật hiệu quả, giúp nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng. Điển hình, vụ Giàng A Tỉnh và 28 đồng phạm phạm tội hoạt động phỉ; các vụ án về ma túy có tổ chức và quy mô lớn như Thào Và Của và đồng phạm, vụ án Vì Thị Sen và đồng phạm… Đặc biệt là các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tỉnh theo dõi, chỉ đạo.

TAND tỉnh không chỉ chú trọng xử lý nghiêm minh các vụ án hình sự mà còn nỗ lực giải quyết hiệu quả các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại, hành chính. Quá trình thụ án, TAND hai cấp đã hướng dẫn các đương sự thực hiện đúng nghĩa vụ về cung cấp chứng cứ, tài liệu của vụ án; chủ động xác minh, thu thập chứng cứ trong những trường hợp cần thiết; tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan để giải quyết tốt vụ án. Hội đồng xét xử đã ban hành bản án, quyết định đúng pháp luật, được dư luận xã hội đồng tình ủng hộ.

Một dấu ấn nổi bật trong chặng đường phát triển của TAND tỉnh là việc chủ động đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Sau khi tỉnh Điện Biên được thành lập năm 2004 trên cơ sở chia tách từ Lai Châu, TAND tỉnh đã nhanh chóng kiện toàn tổ chức, sắp xếp, điều động và bổ nhiệm cán bộ, bảo đảm bộ máy vận hành hiệu quả. Đội ngũ thẩm phán, thư ký, cán bộ được chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cả về trình độ chuyên môn lẫn bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp. Đặc biệt, công tác xây dựng đội ngũ Hội thẩm nhân dân cũng được quan tâm, hơn 200 hội thẩm được HĐND các cấp bầu, có phẩm chất đạo đức tốt, trách nhiệm cao, đáp ứng yêu cầu tham gia xét xử, góp phần bảo đảm nguyên tắc nhân dân tham gia vào hoạt động tư pháp.

Khi đất nước bước vào thời kỳ chuyển đổi số và cải cách tư pháp, TAND tỉnh đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa hoạt động. Các phần mềm quản lý án, thống kê, văn bản được áp dụng đồng bộ; hồ sơ vụ án từng bước được số hóa; hệ thống hội nghị trực tuyến và xét xử trực tuyến được triển khai rộng rãi. Từ năm 2020 đến nay, TAND hai cấp tỉnh đã tổ chức 516 phiên tòa rút kinh nghiệm trực tuyến, gần 200 phiên tòa trực tuyến. Hơn 17.000 bản án, quyết định đã được công khai trên Cổng thông tin điện tử Tòa án; số hóa hơn 90% hồ sơ vụ án đang lưu trữ tại kho lưu trữ của các Tòa án; 100% các vụ án được quản lý thông qua phần mềm giám sát hoạt động Tòa án ngay từ khi thụ lý, giải quyết, đến khi kết thúc vụ án, bảo đảm tính minh bạch, nâng cao niềm tin xã hội. Những bước tiến này đặt nền móng quan trọng cho việc xây dựng Tòa án điện tử, phù hợp xu thế phát triển của nền tư pháp hiện đại.

Đến nay, bộ máy TAND hai cấp tỉnh đã được sắp xếp theo mô hình mới, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Trước 1/7/2025, toàn tỉnh có 3 tòa chuyên trách, 3 phòng giúp việc và 10 tòa cấp huyện với 125 biên chế. Sau sắp xếp, hệ thống gồm 5 TAND khu vực, 3 tòa chuyên trách và 3 phòng giúp việc trực thuộc TAND tỉnh. Hiện toàn tỉnh có 116 cán bộ, công chức, trong đó 45 thẩm phán đều đạt chuẩn về trình độ chuyên môn, lý luận chính trị. Đây là nền tảng vững chắc để ngành TAND tỉnh tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và sự kỳ vọng của nhân dân.

Với những thành tích nổi bật đó, TAND hai cấp tỉnh đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ thi đua 1 tập thể và tặng Bằng khen Chính phủ 1 tập thể, 2 cá nhân; 14 lượt tập thể được TAND tối cao tặng Cờ thi đua Tòa án nhân dân; hàng trăm tập thể, cá nhân được Chánh án TAND tối cao tặng Bằng khen; 10 đồng chí đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua ngành Toà án nhân dân; 1 tập thể được UBND tỉnh tặng Cờ thi đua xuất sắc và 19 tập thể, 9 cá nhân được UBND tỉnh tặng Bằng khen... và nhiều thành tích khác. Đây là nguồn động viên khích lệ to lớn của Đảng và Nhà nước đối với TAND hai cấp tỉnh trong hơn nửa thế kỷ qua.

Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống TAND Việt Nam và 62 năm xây dựng, trưởng thành của TAND tỉnh là dịp để nhìn lại chặng đường đầy tự hào nhưng cũng đầy thử thách. Những thành tựu đã đạt được là minh chứng cho bản lĩnh, trí tuệ và sự tận tụy của nhiều thế hệ cán bộ, công chức ngành Tòa án. Song, phía trước vẫn còn không ít khó khăn, thách thức. Công cuộc cải cách tư pháp đòi hỏi Tòa án phải tiếp tục đổi mới toàn diện, nâng cao chất lượng xét xử, xây dựng đội ngũ thẩm phán, cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, chuyên môn nghiệp vụ tinh thông.

Tin tưởng rằng tập thể cán bộ, công chức TAND tỉnh sẽ tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, bản lĩnh, không ngừng phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Đó cũng là cách xứng đáng với vị trí trung tâm trong hệ thống các cơ quan tư pháp, là điểm tựa của công lý, là niềm tin của nhân dân nơi địa đầu biên cương Tổ quốc.